Viêm tai trong: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa

Viêm tai trong là tình trạng nghiêm trọng, không chỉ gây suy giảm thính lực, mất thăng bằng mà còn có thể đe dọa tính mạng.

Các cấu trúc của tai trong có vai trò chuyển đổi năng lượng cơ học được truyền dưới dạng sóng do các vật thể xung quanh tạo ra thành các xung thần kinh (dẫn truyền) có thể được hiểu là âm thanh. Tương tự như vậy, tai trong cũng đóng vai trò then chốt trong việc duy trì sự cân bằng về tư thế và sự tập trung thị giác vào một đối tượng duy nhất (sự cố định bằng ánh mắt).

Tai trong (bao gồm một loạt các bộ phận liên kết với nhau) có thể được chia thành ba phần: Bộ phận ốc tai liên quan đến thính giác; bộ phận tiền đình duy trì thăng bằng khi đứng yên; bộ phận ống bán khuyên điều chỉnh thăng bằng khi chuyển động. Vì thế, viêm tai trong có thể ảnh hưởng đến các chức năng nghe và thăng bằng của cơ thể. Đôi khi nhiễm trùng còn đe doạ tính mạng nếu nó lan rộng sang các tổ chức sọ não.

Viêm tai trong là gì?

Viêm tai trong là bệnh lý hiếm gặp, xảy ra khi các cấu trúc tai trong bị nhiễm trùng dẫn đến viêm và gây ra nhiều triệu chứng ảnh hưởng đến khả năng nghe và giữ thăng bằng.

Viêm tai trong thường xuất phát từ nhiễm trùng tai giữa không được kiểm soát tốt và lan đến tai trong. Bệnh viêm tai trong thường được biết đến nhiều hơn bệnh lý viêm dây thần kinh tiền đình và viêm mê đạo tai.

1. Viêm mê đạo tai

Viêm mê cung là một bệnh nhiễm trùng mê đạo màng của tai, là một phần của tai trong kiểm soát thính giác và thăng bằng. Tình trạng này thường do nhiễm virus, hoặc ít gặp hơn là do vi khuẩn, dị ứng.

2. Viêm dây thần kinh tiền đình

Viêm dây thần kinh tiền đình là một bệnh nhiễm trùng dây thần kinh tiền đình, là một phần của tai trong kiểm soát sự thăng bằng và chuyển động của mắt. Viêm dây thần kinh tiền đình thường do nhiễm virus hoặc thiếu máu cục bộ.

Ai có nguy cơ bị viêm tai trong?

Nhiễm trùng tai trong có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở người lớn từ 30-60 tuổi. Trẻ em cũng có thể bị nhiễm trùng tai trong như một triệu chứng của bệnh viêm màng não do vi khuẩn.

Nguyên nhân viêm tai trong

Hầu hết các bệnh nhiễm trùng tai trong là do virus, chẳng hạn như cúm, herpes zoster oticus hoặc Epstein-Barr. Ít phổ biến hơn, nhiễm trùng tai trong là kết quả của vi khuẩn.

Triệu chứng viêm tai trong

Tai trong kiểm soát thính giác và thăng bằng, do đó những người bị nhiễm trùng tai trong có thể gặp nhiều triệu chứng liên quan đến các giác quan đó.

Các dấu hiệu viêm tai trong có thể bao gồm:

• Vấn đề thăng bằng;
• Chóng mặt;
• Các vấn đề về thính giác;
• Buồn nôn và ói mửa;
• Cảm giác đầy trong tai;
• Ù tai;
• Nhức đầu;
• Đau tai;
• Chảy dịch tai.

Đôi khi, nhiễm trùng có thể lan đến tai trong từ một vùng khác trên cơ thể, chẳng hạn như đường hô hấp. Trong những trường hợp này, người bệnh còn có thể bị sổ mũi hoặc gặp các vấn đề toàn thân như sốt. Thông thường, các triệu chứng ban đầu bắt đầu giảm dần khi các triệu chứng tai trong dần cải thiện.

Chẩn đoán viêm tai trong như thế nào?

Bác sĩ Tai Mũi Họng sẽ tiến hành kiểm tra thăng bằng và có thể đánh giá thần kinh. Mặc dù vậy, không giống như các loại nhiễm trùng tai khác, không thể chẩn đoán chính xác nhiễm trùng tai trong bằng khám trực quan.

Bác sĩ cần phải đánh giá toàn diện bằng nghiệm pháp kiểm tra thính giác và chẩn đoán hình ảnh khác nhau để loại trừ các tình trạng sức khỏe khác, chẳng hạn như đột quỵ, đau nửa đầu hoặc bệnh Meniere, tất cả đều có các triệu chứng tương tự.

1. Chụp X-quang sọ hoặc chụp CT

Chụp cắt lớp vi tính cho phép đánh giá mặt cắt ngang của toàn bộ vùng đầu mà không có các cấu trúc chồng nhau và là một kỹ thuật tuyệt vời để xác định sớm bệnh viêm tai trong cũng như các tổn thương cụ thể, chẳng hạn như sự lấp đầy của hòm nhĩ hoặc hủy xương của tai.

2. Nuôi cấy vi khuẩn và xét nghiệm

Do có sự liên quan giữa viêm tai giữa/tai trong với viêm mũi và viêm tai ngoài đồng thời, bệnh nhân có thể được thu thập mẫu bệnh phẩm từ tai và mũi để xét nghiệm.

Tuy nhiên, kết quả nuôi cấy vi khuẩn thường dương tính giả hoặc âm tính giả.

3. Nội soi tai

Nội soi tai kiểm tra tình trạng viêm tai là cách tốt nhất để quan sát trực tiếp tai ngoài và màng nhĩ. Tuy nhiên, cho dù ống tai ngoài cũng như màng nhĩ có vẻ bình thường cũng không loại trừ sự hiện diện của viêm tai giữa/tai trong.

Nội soi tai cũng có thể được áp dụng trong điều trị loại bỏ mủ trong tai do viêm tai trong nặng có mô mềm sưng tấy ở đáy ống tai do tích tụ mủ trong tai. (1)

Điều trị viêm tai trong

Viêm tai trong có thể được điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật.

1. Điều trị bằng thuốc

Điều trị bệnh viêm tai trong cần dùng kháng sinh đường uống lâu dài cho hầu hết các trường hợp. Một số ít trường hợp cũng cần phẫu thuật dẫn lưu dịch tiết ở tai giữa. Việc lựa chọn kháng sinh rất quan trọng vì bác sĩ lâm sàng cần xem xét cả vi sinh vật gây nhiễm trùng và vị trí nhiễm trùng.

Các vi sinh vật thường có thể được xác định bằng cách nuôi cấy dịch mủ của tai trong. Các chủng phân lập phổ biến nhất bao gồm Staphylococcus spp, Streptococcus spp, và Pseudomonas spp.

Điều quan trọng là chọn một loại kháng sinh có khả năng thâm nhập tốt vào các khu vực dẫn lưu kém vì viêm tai trong liên quan đến nhiễm trùng cả cấu trúc mô mềm và xương.

Loại thuốc được lựa chọn phụ thuộc vào độ nhạy của vi sinh vật. Nếu không có sẵn, bác sĩ có thể sử dụng một loại kháng sinh phổ rộng có khả năng thẩm thấu tốt, chẳng hạn như cephalosporin, chloramphenicol hoặc sulfonamide mạnh.

Bác sĩ có thể chỉ định điều trị kháng sinh dài hạn từ 3-6 tuần để loại bỏ nhiễm trùng. Người bệnh nên tái khám kiểm tra định kỳ trong thời gian điều trị để đánh giá sự phục hồi và theo dõi tác dụng phụ của việc điều trị kháng sinh lâu dài.

Nếu có dấu hiệu nghiêm trọng của bệnh tiền đình, người bệnh có thể được điều trị meclizine (kháng histamine) nhằm giảm bớt một số dấu hiệu của bệnh tiền đình nhưng không ảnh hưởng đến bệnh lý nền.

2. Điều trị bằng phẫu thuật

Trong trường hợp bị viêm tai trong do vi khuẩn, can thiệp phẫu thuật thường được chỉ định nếu điều trị nội khoa không đáp ứng. Phẫu thuật này nhằm loại bỏ các mô viêm, mủ lấp đầy màng nhĩ, hòm nhĩ và mô ống tai người bệnh.

3. Một số biện pháp làm giảm triệu chứng

Hãy thực hiện theo các khuyến nghị của bác sĩ và dùng các loại thuốc theo quy định. Ngoài ra, người bệnh có thể dùng thuốc giảm đau không kê đơn, chẳng hạn như acetaminophen và ibuprofen để giảm bớt các triệu chứng. (2)

Một số nghiên cứu cũng cho thấy rằng trà gừng có thể giúp giảm chóng mặt và buồn nôn.

Cách phòng bệnh viêm tai trong

Mặc dù không thể ngăn ngừa nhiễm trùng tai trong hoàn toàn, nhưng có những bước bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ mắc bệnh, như:

• Rửa tay thường xuyên;
• Không hút thuốc;
• Kiểm soát tình trạng dị ứng;
• Tránh tiếp xúc với những người bị cảm lạnh hoặc mắc các bệnh đường hô hấp trên khác;
• Hãy tiêm chủng vắc xin ngừa cúm hàng năm.

Một số câu hỏi thường gặp về viêm tai trong

1. Viêm tai trong có lây không?

Nhiễm trùng tai trong không tự lây nhiễm. Nhưng virus hoặc vi khuẩn gây ra các bệnh nhiễm trùng này có thể lây lan từ người này sang người khác.

2. Viêm tai trong và tai ngoài bệnh nào nguy hiểm hơn?

Viêm tai trong thường nghiêm trọng hơn viêm tai ngoài. Do cấu trúc tai trong phức tạp, giao thoa giữa tiền đình và thần kinh não nên nguy cơ rủi ro cao.

3. Viêm tai trong nguy hiểm như thế nào?

Viêm tai trong là kết quả của sự lan rộng của viêm tai giữa. Nó có thể xảy ra có hoặc không có viêm tủy xương của phần đá của xương thái dương.

Nếu không được điều trị, nhiễm trùng tai trong có thể làm hỏng hệ thống tiền đình (hệ thống kiểm soát sự thăng bằng). Trong trường hợp này, quá trình phục hồi có thể kéo dài hơn. Nhiễm trùng tai trong không được kiểm soát có thể dẫn đến mất thính lực vĩnh viễn một phần hoặc toàn bộ.

Ngoài ra, theo thời gian và mức độ nghiêm trọng, các tổn thương tiến triển ngược dòng qua lỗ thính giác bên trong vào khoang sọ, dẫn đến viêm màng não, viêm não thất và viêm não.

4. Nhiễm trùng tai trong kéo dài bao lâu?

Nhiễm trùng tai trong có thể kéo dài hơn các loại nhiễm trùng tai khác. Khi được điều trị ngay lập tức, hầu hết các bệnh nhiễm trùng tai trong sẽ khỏi sau một đến hai tuần.

Để đặt lịch khám, tư vấn, điều trị viêm tai trong tại Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ:

Viêm tai trong có thể gây ra các triệu chứng đáng lo ngại như hoa mắt, chóng mặt và các vấn đề về thăng bằng. Hầu hết các bệnh nhiễm trùng tai trong sẽ khỏi trong vòng hai tuần nếu được điều trị thích hợp. Do đó, người bệnh cần thăm khám ngay khi có dấu hiệu bất thường để được kiểm tra xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.