20 Giờ học động não với kịch ứng tác

Ba tinh thần cơ bản của ứng tác

Và cũng là ba điều nổi bật của bộ môn này mà ta có thể áp dụng vào đời sống.

Tinh thần đầu tiên: Chú tâm

Khi không có đạo cụ, kịch bản, hay thời gian nghĩ trước, tài sản lớn nhất của người diễn là bạn diễn, tất cả phải cùng nhau đảm đương ba vai trò một lúc: diễn viên, biên kịch và đạo diễn. Để có thể xây dựng cảnh diễn ngay lập tức từ con số không, họ cần lắng nghe, giao tiếp, bắt ý của nhau và thêm thắt ý tưởng của mình để phát triển cảnh diễn.

Trong kịch ứng tác, chúng tôi có một thần chú mang tên Yes, and…

• Yes là quan sát, lắng nghe, và đồng ý với các chi tiết mà bạn diễn trình bày, không phủ nhận nó.

• And... là đưa thêm ý tưởng mới dựa trên cảnh vừa rồi. Điều này giúp bạn khai thác sâu hơn các tình tiết của cảnh diễn.

Trong một vở diễn gần đây, tôi bắt đầu cảnh diễn với hành động pha chế đồ uống, bạn diễn của tôi hiểu ý, Yes với việc đồng ý bối cảnh này là ở một quán rượu, And... bằng cách bước vào cảnh diễn trong vai một người khách uống nhiều vì thất tình.

Không chỉ trên sân khấu, chú tâm cũng là một kỹ năng quan trọng khi làm việc. Bạn đã bao giờ tham gia một cuộc họp mà 9 người 10 ý? Khi chú tâm, bạn không chỉ phân tích được điểm mạnh, yếu của từng ý tưởng mà còn có thể bình tĩnh chọn phương án tiềm năng nhất. Khi đã “Yes, and…”, mọi người sẽ cùng góp não, góp sức để mài giũa ý tưởng thành một viên ngọc sáng.

Tinh thần thứ hai: Ứng biến

Đứng trước từ khóa mà khán giả cung cấp, bạn không cần đặt nặng việc phải nghĩ được bối cảnh xuất sắc.

Khán giả đưa ra gợi ý “cục gạch”, có thể bạn sẽ vào vai một người công nhân trong nhà máy gạch, hoặc cô trung niên ngồi bán rau cạnh lò gạch làng Vũ Đại… Có ti tỉ sự lựa chọn, mỗi lựa chọn có thể phát triển thành ti tỉ hướng khác nhau. Hãy chọn theo cảm nhận của mình và kiên định với lựa chọn đó. Tình huống của bạn có thể nghe hơi vô lý, hoặc có gì đó sai sai, nhưng bằng một số kỹ thuật, bạn vẫn có thể đào được “miếng duyên” trong câu chuyện.

Kỹ thuật ứng biến tôi học được từ kịch ứng tác cũng giúp cải thiện cách tôi nói chuyện với mọi người hằng ngày. Khi bị ai đó hỏi một câu hỏi hơi kém duyên, tôi biết cách lật ngược tình thế, biến sự khó chịu thành một thứ gì đó thoải mái hơn, thậm chí tôi biết cách bông đùa để né câu hỏi mà không làm mất lòng đối phương.

Tinh thần thứ ba: Thật

Sự thật trong kịch ứng tác được thể hiện qua 2 phương diện: thật trong bối cảnh và thật trong sự kết nối giữa bạn diễn.

Khi xây dựng một cảnh ứng tác, bối cảnh cần phải gần gũi để khán giả có thể liên hệ với bản thân họ. Nhờ đó, nếu yếu tố lạ đột ngột xuất hiện, khán giả dễ “giật mình” và bật cười hơn. Do vậy, để xây dựng các mảng miếng duyên dáng, bạn phải học cách quan sát kỹ các hoạt động đời thường, lời ăn tiếng nói hằng ngày.

Cảnh diễn dưới đây bắt đầu với hai người nhân viên vệ sinh đang cưa cẩm nhau trong lúc làm việc, một khung cảnh không hiếm gặp. Tiếng cười đầu tiên xuất hiện khi nhân vật nam tiết lộ mình bị gút. Chi tiết này lập tức nổi bật. Cảnh diễn sau xoáy sâu theo hướng đó và lên đến đỉnh điểm là cuộc thi “đọ gút” của cả hai.

Trên sân khấu, chúng tôi luôn tự hỏi mình: “Mình đang cảm thấy sao về bản thân và về bạn diễn?”. Mỗi khi bắt đầu cảnh diễn, tôi thường nhìn vào mắt bạn diễn trong vài giây để bắt được sự kết nối ấy. Nếu lúc đó ánh mắt bạn diễn có chút nghịch ngợm, có thể tôi sẽ bước ra sân khấu với bối cảnh hai đứa bạn rủ nhau đi phá chuông hàng xóm. Đó là cách người diễn kịch ứng tác mang cảm xúc thật của mình vào những nhân vật khác nhau.

Bản thân tôi trước đây là người thích “cố”: cố đi chơi dù không có tâm trạng, cố tỏ ra vui dù cảm xúc đã chạm đáy. Từ sau khóa kịch đầu tiên, tôi thấy mình bắt đầu thoải mái hơn trong việc thể hiện suy nghĩ thật của mình. Không giấu giếm cảm xúc là cách để người bên cạnh hiểu tôi hơn trong mỗi cuộc trò chuyện.