Khẩn cấp tái thông mạch máu não cứu người đàn ông đột quỵ

Sau 45 phút ‘vàng’ dùng thuốc tiêu sợi huyết và can thiệp mạch, bác sĩ lấy ra cục máu đông dài 3 cm từ động mạch cảnh, cứu bệnh nhân đột quỵ.

Ngày 13/4, bác sĩ nội trú chuyên khoa 1 Dương Đình Hoàn, Trưởng Đơn vị Can thiệp thần kinh, Trung tâm Chẩn đoán Hình ảnh và Điện quang Can thiệp, Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết bệnh nhân Hùng (66 tuổi, ngụ TP HCM) nhập viện cấp cứu vì đột quỵ cấp.

Theo người nhà kể lại, vào khoảng 22 giờ đêm, ông Hùng đang ngồi xem tivi tại nhà thì đột ngột ho sặc sụa rồi méo miệng, nói đớ, yếu liệt nửa người bên trái, khó đi lại. Người nhà cấp tốc đưa bệnh nhân đi cấp cứu.

Bệnh viện phát y lệnh khẩn, khởi động quy trình ‘Code Stroke’ dành riêng cho cấp cứu đột quỵ, ưu tiên nhân lực và máy móc. Sau 5 phút chụp cắt lớp vi tính mạch máu não (CTA), kết quả cho thấy bệnh nhân bị tắc động mạch cảnh trong và động mạch não giữa bên phải, kèm theo hẹp rất nặng gốc xuất phát của động mạch cảnh nằm ở phần cổ.

Bệnh nhân được điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch ngay tại phòng chụp để tiết kiệm thời gian. Sau đó, di chuyển nhanh lên phòng can thiệp mạch để tái thông mạch máu não. Bác sĩ luồn ống thông siêu nhỏ vào động mạch đùi, dưới định vị dẫn đường của máy chụp mạch máu DSA, di chuyển lên vị trí mạch máu não bị tắc để lấy cục huyết khối ra.

Bác sĩ Hoàn nhận định trường hợp ông Hùng khó can thiệp hơn vì tắc động mạch lớn có kèm theo hẹp nặng gốc động mạch ở đoạn cổ. Bác sĩ cần nong bóng hoặc đặc stent vị trí hẹp mạch máu đoạn cổ trước, sau đó mới đưa ống thông lên não tiếp cận cục huyết khối gây tắc mạch. Bác sĩ cần nhận định và có chiến lược ngay từ đầu trên hình ảnh CT để tránh mất thời gian vàng của bệnh nhân và giảm thiểu các nguy cơ trong quá trình can thiệp như rách mạch máu hay bóc tách mạch máu do cố gắng đưa ống thông qua vị trí hẹp tắc.

Sau 30 phút can thiệp, các bác sĩ đã lấy ra cục máu đông dài 3 cm, mạch máu não của bệnh nhân được tái thông hoàn toàn.

Một ngày sau can thiệp, bệnh nhân tỉnh táo, cải thiện vận động tay và chân trái gần hoàn toàn. Bệnh nhân tiếp tục được theo dõi điều trị phục hồi chức năng và tầm soát các yếu tố nguy cơ đột quỵ để có chiến lược theo dõi và điều trị dự phòng đột quỵ tái phát.

Bác sĩ Hoàn cho biết thêm, khoảng 20-30% bệnh nhân đột quỵ nhồi máu não có tắc động mạch lớn nội sọ kèm theo hẹp nặng hoặc tắc gốc động mạch đoạn cổ. Hẹp động mạch cảnh đoạn cổ thường do nguyên nhân xơ vữa vôi hóa thành mạch máu. Tùy vào mức độ hẹp mạch máu kết hợp các triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp như dùng thuốc dự phòng, phẫu thuật bóc nội mạc mạch máu hoặc can thiệp nội mạch đặt stent. Với kỹ thuật siêu âm, CTA hay MRA động mạch cảnh, bác sĩ sẽ đánh giá được mức độ hẹp của các động mạch cảnh đoạn cổ và các mạch máu liên quan trên não.

Can thiệp nội mạch là phương pháp hiệu quả, an toàn và nhanh chóng giúp tái thông mạch máu não cho bệnh nhân đột quỵ nhồi máu não cấp có tắc động mạch lớn.

Bác sĩ chuyên khoa 1 Hoàng Tuyết Sương, Khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết đột quỵ não là bệnh lý cần phải cấp cứu kịp thời với phương châm ‘thời gian là não’. Người bệnh cần được chẩn đoán chính xác và nhanh chóng điều trị để tái thông lại mạch máu não. Hiện tại có hai phương pháp điều trị chính trong đột quỵ nhồi máu não cấp là sử dụng thuốc tiêu sợi huyết và can thiệp nội mạch lấy huyết khối. Tùy vào tình trạng lâm sàng của bệnh nhân, vị trí mạch máu bị tắc, thời gian bệnh nhân đến bệnh viện, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị tốt nhất. Nhiều trường hợp cần phối hợp cả hai phương pháp nhằm tăng tỷ lệ tái thông mạch máu cho người bệnh.

Tình trạng đột quỵ não ngày càng trẻ hóa trong dân số, theo bác sĩ Sương. Người bệnh cần được đưa đi cấp cứu càng sớm càng tốt để hạn chế tối đa các di chứng thần kinh. Mỗi người cần tầm soát đột quỵ định kỳ, các kỹ thuật máy móc hiện đại giúp phát hiện những bất thường tiềm ẩn. Từ đó, chủ động điều trị dự phòng, phòng tránh nguy cơ đột quỵ.